Tekel bayileri içki satmanın yolunu bulmuş

Alkollü içkilerin tanıtım, pazarlama ve satış koÅŸullarını düzenleyen 3. TAPDK YönetmeliÄŸi’nin yürürlüÄŸe girmesiyle birlikte market zincirleriyle rekabet edemez hâle gelen esnaf, “referanslı” satışlara baÅŸladı.

 

Asıl satışlarını büyük market zincirlerinin kapandığı saatlerin ardından yapan esnaf, saat 22:00’de kepenk indirmek yerine, yalnızca “tanıdıklara” satış yapmaya devam ediyor. Dükkân sahibine yabancı kiÅŸiler ise ancak kendilerini kimin gönderdiÄŸini söyleyip, güvenilir bulunduktan sonra içki alabiliyorlar. Dükkânın çıkışında dikkat çekmemek için, çok sayıda ÅŸiÅŸe alacak müÅŸterilerin sırt çantasıyla gelmesi isteniyor.

 

Referans üzerine gittiÄŸimiz Ä°stanbul Feneryolu’ndaki bir içki dükkânı sahibi, uygulamanın bu ÅŸekilde devam ettiÄŸini anlattıktan sonra, “rüÅŸvet” çarklarının da dönmeye baÅŸladığını dile getirdi. Yasakların baÅŸladığı saatlerde “içki sattığınıza dair ihbar var” diyen görevlilerin ağız yokladığını anlatan esnaf, “Aslında ‘Kusura bakmayın bir kerelik oldu’ gibi bir laf etmenizi bekliyorlar. Buradan esnaf arkadaÅŸları uyarıyorum, ellerinde bir bilgi olmadan bunu yapıyorlar. Sonra sorunun nasıl çözüleceÄŸi aÅŸikâr” diye konuÅŸtu.

 

Öte yandan, yasaklara tam anlamıyla uymaya niyetli esnaf da; hem neyin yasak olup olmadığını anlamamaktan ÅŸikâyetçi, hem de yasakları çiÄŸneyenlerin haksız rekabet yaratmasından. Saat 22:00’de kepenklerini indiren Göztepe’den bir esnaf, “Ben ne rüÅŸvet veririm, ne de yasak iÅŸ yaparım ama burada ben cezalandırılıyorum. Ben dükkânımı kapayıp gittikten sonra, benim eski müÅŸterilerim diÄŸerlerine gidiyor” diye ÅŸikâyet etti. Tam olarak ne yapmaları gerektiÄŸini anlayamadıklarını belirten aynı iÅŸyeri sahibi, “Sigaraların üstü örtülecek dediler, kimse örtmedi. Vitrinden içkilerimi indirdim sadece ama burası içki dükkânı. Her yer içki ÅŸisesi. Ben de sakız satacak deÄŸilim saat 22:00’den sonra. Kepengi indirip gidiyorum. Kiramı da devlet öder artık” dedi.

 

Para cezası gerektiren yasaklarda, her yasağın cezası ayrı ayrı yazılmadığı için eski yasalara (4250 ve 4733 sayılı yasalar) bakmak gerekiyor. Uygulamacıların bunu yapmak yerine yönetmelikte tarif edilen ve üst sınırı 500 bin liraya kadar çıkan en yüksek cezaları verme olasılığı satış noktalarını kaygılandırıyor.

 

Öte yandan alkollü içkilerin satış noktalarında yer alması konusunda da çeÅŸitli belirsizlikler var, “iÅŸyeri dışından görünmeyecek ÅŸekilde satışa sunulur” cümlesinin ne anlama geldiÄŸi kolluk kuvvetlerinin ve zabıtanın insafına bırakılıyor. Bir içki dükkânının her yerinde alkollü içki rafları olduÄŸu için, denetim yapan kolluk görevlisi dışarıdan bakıp içeride bir köÅŸede içki raflarını gördüÄŸünü iddia ederse iÅŸyerine 5 bin liradan 50 bin liraya kadar ceza verebilecek. Alkollü içkilerin saat 22.00 ile 06.00 saatleri arasında perakende olarak satılamayacağı kuralı da, bu saatler arasında iÅŸyerinin kapanacağı ÅŸeklinde yorumlanabiliyor ve ruhsatında 24 saat açık kalabilme hakkı olsa da pek çok esnaf saat 22:00de kapanması gerektiÄŸini düÅŸünüyor.

 

ÖZEL DAVETE DE YASAK

 

Yönetmelik, yasanın “açık alkollü içki ruhsatı olmayan yerlerde alkollü içki tüketime sunulamaz” maddesine de bir açıklık getirmiyor. Bu durumda kapalı özel davetlerde bile davet verilen yerin açık içki ruhsatı yoksa davetlilere içki sunulması davet sahibinin cezalandırılmasına yol açabilecek. Yasada ceza miktarının üst sınırının 500 bin TL olması da kimsenin bu riski almayacağı anlamına geliyor.