Burçlara inanmalı mı ve dinde yeri var mı?

Follow @dusuncemektebi2

Dikkate almayan bir kesim olsa da burçların insan karakteri üzerindeki etkisine birçok kiÅŸi inanıyor. Peki bu kavram hayatımızda belirleyici olabilir mi? Faldan farkı ve dindeki yeri ne? Burçların pek çok kimsenin hayatında yeri olduÄŸunu anlamak için çok da uzaklara gitmeye gerek yok aslında... Evlilik programlarında bir köÅŸede oturan astrologların yaptığı yorumlar, durumu yeterince gözler önüne seriyor. 

Aslında mesele bundan da ibaret deÄŸil. Kurumsal pek çok ÅŸirket bile eleman seçerken, özellikle de çalışma grubu oluÅŸtururken, baÅŸvuranların burcunu da dikkate alıyor. Astroloji meraklısı anne babalar da iÅŸin içine girince, kimi zaman doÄŸacak bebeÄŸin bile burcu önceden belirlenmiÅŸ oluyor ya da sezaryen doÄŸumlarda ebeveynler, 3-5 gün daha bekleyelim, ÅŸu burç bundan daha iyiymiÅŸ diyebiliyor. 

Kimileri mantığa aykırı bulup safsatadan ibaret saysa da, kimilerinin hayati kararlarda bile dikkate aldığı bir konu burçlar. 

Peki Osmanlı döneminde yıldızname adıyla bilinen, pek çok Ä°slam âliminin eserlerinde de bahsi geçen burçlara, Kur’an’da ne ÅŸekilde yer veriliyor? Faldan farkı, astroloji ve astronomideki yeri ne? Daha da önemlisi burçlar, alacağımız kararlarda bir yol gösterici olabilir mi? 

Kur’an’da geçiyor ama… 

Gökyüzüne, yıldızlara ve gök cisimlerine Kur’an’da çok kere yer veriliyor. Burçlardan ise ‘Buruc’ ifadesiyle toplam dört yerde bahsediliyor. Aynı zamanda Kur’an’da ‘gökyüzünün burçlarına yemin’le baÅŸlanan 85’inci surenin de adı olan ‘Buruc’u, tefsircilerin çoÄŸu, ayetlerdeki burç kelimesinin astronomideki karşılığıyla ‘takımyıldızı’ olarak yorumluyor. 

Burçların Kur’an’daki yeri ve mahiyetiyle ilgili çalışmalardan birine sahip olan Fırat Üniversitesi Ä°lahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Dalı AraÅŸtırma Görevlisi Davut AÄŸbal, ‘Kur’an’daki burç kavramıyla astrolojideki burç kavramı arasında ciddi bir ayrılığın’ olduÄŸuna vurgu yapıyor. 

Bu noktada Kur’an, astronomi ve astrolojide yer alan burçların birbirinden ne gibi farklılıklar gösterdiÄŸine de deÄŸinmek gerekiyor. Bir bilim olan astronomi, teknik ve yöntemleri açısından ‘takımyıldızı’ olarak tanımlanan burçların fiziksel özellikleri üzerinde dururken Kur’an’da daha ziyade bunların ne için var olduÄŸundan ve yaradılış hikmetinden bahsediliyor. Ancak yalnızca Hicr Suresi’nin 16’ncı ayetinde burç kavramı farklı bir biçimde ele alınıyor. Bu ayet-i kerimede ‘Allah Teala’nın gökyüzünde burçlar yarattığı ve yine o burçları onlara bakanlar için süslediÄŸi ve taÅŸlanmış her ÅŸeytana karşı koruduÄŸu, oradan kulak hırsızlığı yapanlar bulunursa onları takip eden bir alev topunun olacağı’ ifade ediliyor. Bu ayetteki ‘kulak hırsızlığı’ ifadesine dikkat çeken AÄŸbal, Saffat, Cin ve Åžuara surelerinde, bu tabirin cinlerin ve ÅŸeytanların bilgi hırsızlığı yapıp yeryüzündeki insanlara yalan yanlış yaydığını bildirmek için kullanıldığını hatırlatıyor. 

Nitekim gezegenlerin hareketlerinin genel olarak yeryüzünde bir etkisinin olabileceÄŸi, gezegenlerin bulunduÄŸu konuma baÄŸlı olarak bireylerin doÄŸum anında bundan etkilenebileceÄŸi, pek çok Ä°slam âlimi ve bilim adamınca kabul görmüÅŸse de, bundan farklı olarak astrolojideki burçlar çeÅŸitli kehanetlerde bulunma aracı olarak kullanılması yönünden dine ters düÅŸüyor. Gök cisimlerinin hareketleri ve konumlarından istifade ederek gelecek ve geçmiÅŸle ilgili haber vermenin gerçekle baÄŸdaÅŸan bir tarafı olmadığı ve yasaklandığı gerek Kur’an’da gerekse hadislerde kesin ifadelerle belirtiliyor. 

Sadece 12 tip insan yoktur 

Fal ve kehanetten arındırıldığında, bir yorum dalı olarak da tanımlanabilen astroloji, yıldızların, galaksilerin, takımyıldızlarının veya gezegenlerin hareketleriyle insan kiÅŸiliÄŸi, insan karakteri ve insan davranışları arasındaki iliÅŸkiyi ve karakterlerin birbirleriyle uyum derecesini yorumluyor. DoÄŸumların veya önemli olayların meydana geliÅŸ tarihine göre insanları gruplara ayırıyor. Karakter yapılarını doÄŸum tarihlerine göre çözmeye çalışıyor. Ancak bunu yeryüzünde yalnızca 12 tip insan var ÅŸeklinde yorumlamamak gerekiyor. Nitekim karakter üzerindeki tek belirleyici doÄŸum tarihi olmadığı gibi, sosyal ve fiziki çevre, aile, yaÅŸanmışlıklar gibi daha da çoÄŸaltılabilecek pek çok faktör, karakter üzerinde belirleyici oluyor. 

Din psikolojisi alanında çalışmaları bulunan Ä°stanbul Üniversitesi Ä°lahiyat Fakültesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Ä°rfan BaÅŸkurt, burçların karakter üzerindeki etkileri kabul edilebilir olsa da bundan hareketle hayatı yönlendirmeye kalkışmanın dinen doÄŸru olmayacağı görüÅŸünde. Bir insanı tanımada ya da hakkında fikir sahibi olmada burç faktörü göz önünde bulundurulabilir olsa da iÅŸin çığırından çıkmaması adına bunun tek belirleyici olmadığını akıldan çıkarmamak gerekiyor.