Ovit Tüneli projesinin 132 yıllık hikayesi

Follow @dusuncemektebi2

Ovit Tüneli fikri 1880 yılında Hasan Fehmi PaÅŸa tarafından ortaya atıldı. 132 yıllık rüyayı gerçekleÅŸtirmek BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan’a nasip oldu.

Fatih Sultan Kar
Rize’de büyük bir heyecan var. Yüz yıllık rüya artık gerçek oluyor. Baba Reis Ekrem Orhon’un ve Ä°spirli Lokman Koçan’ın son vasiyetleri gerçekleÅŸiyor.Tünel fikri 1880 yılında ortaya çıktı. BaÅŸbakanlık Osmanlı ArÅŸivi kayıtlarına göre, 1880 yılı Osmanlı Devleti’nin kalkınma planında zamanın Bayındırlık Bakanı Hasan Fehmi PaÅŸa tarafından ortaya atılan Rize-Erzurum karayolu ve tüneli projesi 132 yıl sonra hayat bulacak. Tamamlandığında Türkiye’nin en büyük dünyanın 3. büyük tüneli olacak olan Ovit Tüneli’nin, 13 Mayıs 2012 tarihinde BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan tarafından temeli atılacak.

Atalarımız kazma kürek ve yürekleri ile destek oldu
Ovit Tüneli, 1930’lu yıllarda Rize’de çok büyük bir heyecan oluÅŸturmuÅŸ, gruplar halinde insanlar toplanarak, kazma- kürekle bu yolda çalışmışlardı.

1500 Rizeli geceli gündüzlü çalışıyordu
Rize – Ä°spir Yolu üzerinde incelemelerde bulunan Mühendis Mazhar Bey, incelemelerini 30.03.1932 tarihli Rize Gazetesi’nde ÅŸu açıklamalarla anlatmıştı: “Biliyor musunuz en çok hoÅŸuma giden ne oldu? TeftiÅŸe çıkmadan önce Rize – Erzurum yolu üzerinde ilkbahar çalışmasını tanzim etmiÅŸ, Rize’nin yüksek düÅŸünceli çalışkan insanlarını 25 km. arasında yol vazifesi vererek iÅŸ başına sevk etmiÅŸtim. Çalışanların sayısı 1500 kiÅŸiyi geçti ve iÅŸleri bitmeden köylerine, Rize’deki iÅŸlerinin başına dönmeyeceklerini söylemeleri beni mutlu kıldı.”

1930 – 35 yılları arasında Rize ValiliÄŸi görevinde bulunan Ahmet Ekrem Engür, Rize – Ä°spir yolu konusunda gayretler sarf etmiÅŸti. O dönem Rize’nin tek günlük gazetesi olan Rize Gazete’sinde hemen hemen her gün bu yolla ilgili yazılar yayınlanmış, yola ekonomik katkı saÄŸlayan Rizelilerin isimleri listeler halinde yayınlanmıştı.

Rize- Ä°spir Yolu için maddi yardımda bulunanlar
5 Haziran 1932 tarihli Rize Vilayet Gazetesi, bu yol için düzenlenen yardım kampanyasına katılanların listesini yayınlamıştı. Rize- Ä°spir Yolu için maddi yardımda bulunanlar: Tüccar Tavilzade Mustafa Bey 500 lira, Belediye Reisi Hakkı Bey 300 lira, Tüccardan Kazancı Zade Ä°brahim Bey 200 lira, Tüccardan Åžat Zade Ali Bey 200 lira, Tüccardan Zırhzade Süleyman Bey 200 lira, Göveli Zade Ahmet Bey 150 lira, Hacı Hasan Zade Gafur Bey 150 lira, Molla Ä°brahim Zade Hüseyin Bey 150 lira, Mizeli Zade Hamza Bey 150 lira, Åžoti Zade Selamettin Bey 150 lira, PeÅŸtamal Tüccarlarından Hüseyin Bey 150 lira, Tüccardan Kopuz Zade Ahmet Bey 150 lira, Tüccardan Mataracı Zade Salih Bey 125 lira, Tuzcu Zada Ömer Bey 125 lira, Tüccardan Vardal Zade Ahmet  Bey 125 lira, Encümen Daimi Azasından Hakkı Bey 125 lira, Tüccardan AliaÄŸa Zade Hasan Bey 125 lira, Tüccardan Åžeyh Hüseyin Z. Hüseyin Bey 125 lira, Eczacı Tevfik Bey 100 lira, Encümen Daimi Azasından Hasan Bey 100 lira, Tüccardan DurmuÅŸ Zade Ä°smail Bey 100 lira, Tüccardan Laz Zade Mustafa, Osman Bey 100 lira, Tüccardan Akmehmet Zade Mehmet Bey 100 lira, BaÅŸ Mühendis Asaf Bey 100 lira, Tüccardan Ali Zade Hasan Bey 100 lira, Tüccardan Veli Ä°smail Zade Ahmet Bey 100 lira, Tüccardan Tat Zade Bahattin Bey 100 lira, Tüccardan Göveli Zade Musa Bey 100 lira, Hacı Mahmut Zade Biraderler 100 lira, Eczacı Murat Bey 100 lira, Tat Zade Hulusi Bey 100 lira, DerviÅŸ Zade Adtullah Bey 100 lira, Topal HasanoÄŸlu Åžaban Reis 100 lira...

Ekrem Orhon ömrünün son günlerinde hasta yatağındaki son arzusu: “Rize-Ä°spir- Erzurum yolunun bir an önce tamamlayın ve son sözüm olarak bu dileÄŸimi sayın genel müdüre iletin.”
AÄŸustos 1983 tarihinde Karayolları genel müdürü Turan Eren ile inceleme gezisine çıkan Rize’nin unutulmaz Belediye BaÅŸkanı Ekrem Orhon, gezi sırasında Kars’ın Göle ilçesinde ani bir rahatsızlık geçirmiÅŸti. Erzurum Tıp Fakültesi Hastanesine kaldırılmadan önce Kars’ta hasta olarak bulunduÄŸu sırada Erzurum’a geçmiÅŸ olan Karayolları genel müdürünün telefonla durumunu sorması üzerine hafif bir sesle yine de Rize-Ä°spir- Erzurum yolunun bir an önce yapılmasını istemiÅŸ ve ‘son sözüm olarak bu dileÄŸimi sayın genel müdüre iletin’ demiÅŸti. AÄŸustos 1983 tarihinde sabah saat 05.30’da 74 yaşında hayata gözlerini yuman Ekrem Orhon’un son nefesinde bile aklından bir an olsun çıkarmadığı Rize – Ä°spir yolu her dönem Rize ilinin gündeminde ön sıralarda yer almıştır.

Ovit Yolu’na girdi
Rize sınırlarında kalan Ovit Dağı geçidi, kar yağışının durumuna göre genellikle Kasım ile Nisan ayları arasında ulaşıma kapalı kalıyor. Yolun 12 ay boyunca ulaşıma açık tutulabilmesi için mevcut 260 kilometrelik Rize-Erzurum karayolunun Ä°kizdere ile Ä°spir arasındaki Ovit Dağı'nın tünelle geçilmesi uzun yıllardır planlanıyordu.