Vali Yazıcıoğlu en çok kime kızgındı?

Nursel TOZKOPARAN'ın röportajı

Günlerden Cuma... 

Tüm bir haftanın yorgunluÄŸu üzerime çökmüş, odamdan çıkıyordum ki masa telefonum çalmaya baÅŸladı. Telefona cevap verip vermemek arasında kısa bir tereddüt yaÅŸadıktan sonra ?ÅŸans dedikleri bu olsa gerek, röportaj ayağıma geldi? diye düşündüm. Zira telefonun ucundaki ses merhum Vali Recep YazıcıoÄŸlu?nun eÅŸi olduÄŸunu söylüyordu ve Kanal 7?de konuk ettiÄŸimiz bir konuk hakkında bilgi istiyordu. 

Bilgi almak için açılan telefon, uzun bir telefon muhabbetine dönüştü...

 Adnan Kahveci, Recep YazıcıoÄŸlu ve Meryem YazıcıoÄŸlu ilkokulu birlikte okudular. Sıra arkadaşıydılar. Önce Adnan Kahveci trafik kazasında öldü, sonra tüm Türkiye?nin gönlüne taht kuran Recep YazıcıoÄŸlu... 36 yaşında vali olduÄŸunda Türkiye?nin en genç valisiydi. Kimi Dördüncü Murad dedi kimi yasakçı vali. Ama hiçbir vali bu kadar tanınıp bu kadar sevilmedi desek abartmış olmayız. Hayatı roman oldu, dizi oldu ve film oldu.

Sonuç...

Kalktım ve Ankara?ya ziyaretine gittim. Bu ziyareti röportaja çevirdim. Bütün bildiklerinizi bir kenara koyun ve bir de Meryem Yazıcıoğlu?ndan dinleyin herşeyi...

 EVDEN TAKIM ELBÄ°SEYLE GÖNDERÄ°RDÄ°M TEBDÄ°LÄ° KIYAFET HALK ARASINA KARIÅžIRDI

- Recep Yazıcıoğlu?nun ölümüyle ilgili ?Bir suikaste kurban gittiğine inanmaya başladım artık. Bir ipucu çıkarsa sonuna kadar peşini bırakmayacağım? şeklinde bir açıklamanız var. Son dönemlerinde ölüm tehditleri alıyor muydu, hayatına dair endişeleri var mıydı?

- Benim üzülmemi, endişelenmemi istemezdi. Takmıyormuş, önemsemiyormuş gibi davranırdı. Ben dışarıdan birtakım şeyler duyar ve baskı yapardım ?bana neden söylemiyorsun? diye... ?Zaten duyuyorsun? derdi.

- Dışardan duyduğunuz şeyler neydi?

- Rahat duran birisi değildi. Zaten tüm Türkiye biliyor bunu. Birilerinin damarına basardı, oyunlarını bozardı. Damarlarına bastıklarının etrafta yaptıkları tehditler, ileri geri konuşmaları gelirdi kulağımıza. Ama en çok PKK?nın listesinde olduğunu duyardım.

- Önemli kişilerden mi duyardınız bunları?

- Yok! Yok! Dedim ya halk arasında dolaşan dedikodular olduğunu düşünürdüm hep. ama yine de endişelenirdim tabii. PKK?nın listesinde olduğuna hiçbir zaman inanmadım. Öyle bir şey olsaydı PKK?nın çok yoğun köylerde kaymakamla birlikte köyün muhtarının evinde kalırlardı çok rahatlıkla öldürebilirlerdi. Ama olmadı öyle birşey...

OKEY VE KA?IT OYNAYANLARA HATAMMÜLÜ YOKTU

- Efsane vali olarak geçti Türkiye tarihine. En şöhretli, en fazla tanınan ve sevilen valisiydi Recep Yazıoğlu. Bu kadar sevilmesini neye bağlıyorsunuz?

- Çok titiz birisiydi.  Aile hayatını çok önemserdi. Kahvede kağıt, okey gibi oyun oynayanlara karşı asla tahammülü yoktu. Ä°nsanların iÅŸsiz güçsüz kahve köşelerinde oyun oynayarak boÅŸ vakit geçirmek yerine çalışmalarını, oyun oynamak yerine aileleriyle ilgilenmelerini önemserdi. O yüzden valilik yaptığı yerlerde ilk iÅŸi kahveleri okey salonlarını kapatıp kütüphaneye kültür merkezine çevirirdi. Genelde kadınların takdirlerini kazanmış dualarını almış bir valiydi...

- Size ilginç gelen ya da şaşırtan bir tarafı var mıydı Recep Yazıcıoğlu?nun?

- Olmaz mı! Evden normal elbiselerini giyinip çıkardı. Ama tebdili kıyafetler giyinerek halkın arasına karıştığını, kahveleri bastığını, okullara gittiÄŸini duyardım. ?Köyleri, kahveleri bastığın ilginç kıyafetlerin varmış öyle mi? diye sorardım. Sadece gülümser ?kafanı takma  böyle ÅŸeylere? der geçerdi.

HAYATINDA HİÇBİR ZAMAN RAPOR ALMADI, ALANLARA DA KIZARDI

- Ölüm haberini aldığınız zaman ne hissettiniz?

- Meğer o bizimle vedalaşmışda biz farkına varamamışız. Bütün o anlar yeniden canlandı gözümde. İnanamadım.

- Öleceğini mi hissetti diyorsunuz?

- Manevi yönlerinin olduÄŸuna inanıyorum. Size garip gelebilir ama hacca giden tanıdıklarım onu hacda gördüklerini söylerlerdi. Önceleri inanamıyordum ancak soyumuzda evliyalar var. Aile büyüklerimiz bunun normal olduÄŸunu söylüyorlar. Bazı ÅŸeyleri hissederdi. ÖleceÄŸinid e hissetti galiba. Kazadan bir gün önce Aydın?da annesini ziyaretten dönerken babasının mezarını ziyaret ettik yolda. Hasta olmasına raÄŸmen ısrarla istedi bu ziyareti. Babasının mezarının üzerindeki solmuÅŸ gülleri suladı. Namaza durur gibi elleri önünde baÄŸlı, başı önünde sanki bir saygı duruÅŸundaymış gibi on onbeÅŸ dakika öylece durdu. Arabadan öylece onu seyrettim ne yptığını anlayamadım. Arabaya bindiÄŸinde çok durgundu. Bir müddet konuÅŸmadık.

- Önemli bir rahatsızlığı yoktu diye biliyoruz. Bilmediğimiz medyaya yansımayan bir rahatsızlığı yoktu değil mi?

- Kimseye rahatsızlık vermeyi sevmezdi, bir bardak su istemeyi rahatsızlık vermek olarak algılardı. Üzmek istemezdi. Benim de bildiğim gözünde rahatsızlığı vardı. İki kez geldik Ankara?ya göz rahatsızlığından dolayı. Kitap okumayı çok severdi. Son zamanlarda gözlerinde daha ciddi bir boyutta rahatsızlık olduğunu günlerce okuduğu kitaba dokunmadığından anladım. Kızımız Necla?nın yazdığı bir kitap vardı babasının okumasını istiyordu ona dahi dokunmayınca ciddi bir tedavi gerektiğini ve dinlenmesi gerektiği konusunda baskı yapmaya başladım. Özellikle rapor alalım dinlen diye tutturdum. Ancak...

 - Ancak?!...

- Onun için dinlenmek diye bir şey yoktu. Bir de rapor almak demek ölüm demekti. Yanında çalışanlara istedikleri kolaylığı sağlardı ancak kimseye rapor vermezdi. Valilikte çalışanlar ?validen canını istesek verecek kadar iyi, bir insan ancak rapor vermiyor? derlerdi. Hayatında hiçbir zaman rapor almadı, alanlara da çok kızardı.

- Peki doktor ne dedi? TeÅŸhis koydu mu?

- Dinlenmesi lazım dedi ve rapor verdi. Rapor aldığı için çok üzüldü. Kullanması için ilaçlar verdi. Bir de göz damlası. Hastaneye ikinci gelişimizde merdivenlerden inerken son basamağı göremedi ayağı kaydı. Tam düşerken onu ben tuttum. Merdiven basamağını göremeyişine kafayı çok taktı resmen demoralize oldu. Kardeşine ?çalışma yoğunluğundan Meryem?le yan yana pek gezemedik ancak bundan sonra hep kol kola gezeceğiz? dedi. O yaşına kadar kimseden yardım almayan birisi için koluna girilmesi zor oldu tabii.

- Kimselere vermediÄŸi raporu kendisine verdiler?

- Evet. Doktorun kendisine zorunlu olarak rapor vermesi dahi bu kadar zorunlu durumda olmasına rağmen bir yıkım oldu. Dinlenmesi için Söke?ye ailesinin yanına gitti.. Evde olsa gelen gidenden hem dinlemez hem de kalkıp çalışacaktı. Bir hafta sonrasında zaten kontrolü vardı?

- Acınızı tekrar yaşatmak istemiyorum ama kaza sabahını hatırlıyor musunuz? Nasıl ayrıldınız?

- Söke dönüşünde babasının mezar ziyaretinden sonra çok tuhaflaştı. Akşam yemeğinde neredeyse hiç konuşmadık. Bu kadar suskun olmasına kızdım. ?Ankara?ya tek gideceksin diye mi üzülüyorsun. Mehmet?i daha sonra götürürüm hastaneye. Birlikte gidelim kontrole? diye ısrarla ben de gitmek istedim, ancak yanında gitmemi istemedi. Oğlumuz Mehmet de rahatsızdı ben onu İzmir?e götürecektim o da Ankara?ya kontrole gidecekti planımız böyleydi. Ben yemek masasını toparladım. Bir telefon geldi Denizli Ziraat Odası Başkanı Haldun Tellioğlu?ydu arayan. O akşam kendi arabasıyla gitmekten vazgeçti, Haldun Tellioğlu?yla gitmeye karar verdi.

 ADAMIN ÇAYCISINI ÅžOFÖR YAPTI?IN BÄ°LSE BÄ°NMEZDÄ°

- Siz çıkarken kendisiyle görüştünüz mü?

- Hala onun yokluğuna alışamadığım için mi herşeyi abartıyorum. Her şeye bir ayrıca bir anlam yüklüyorum, bilmiyorum. Ama sanki o öleceğini hissetmişti, farkındaydı. Ben farkında olmadan vedalaştım kendisiyle... Oğlum Mehmetle birlikte biz daha erken kalktık İzmir?e hastaneye gitmek için... Mehmet öpmek istedi babasını ?ne güzel uyuyor anne baksana? dedi. ?Öpersen uyanır? bırakalım uyusun dedim. Uzun uzun seyrettim, kıyamadım uyandırmaya... Hatta ayakları dışarda uyuyordu, bir an ayaklarını öpmek istedim. Gözüm arkada kaldı

- Peki kaza haberini ilk kime geldi? Nasıl duydunuz?

- Haberi aldığımızda Ä°zmir?deydim. Hastane sonrası kızıma gitmiÅŸtim. Gündüzleri uyumak bir alışkanlığım olmadığı halde hani nasıl derler ?üzerime ölü toprağı serpilmiÅŸ? gibi uyudum ve uyanmak istemedim. Bir anda evde birbirine karışan, bağırma sesleriyle uyandım. Ne  olduÄŸunu anlayamaya çalışırken kızım ?amcam aradı, babam yolda kaza geçirmiÅŸ, çabuk hazırlan amcam bizi almaya geliyor, gidiyoruz? dedi. O anda ?baban öldü kızım? sözleri döküldü aÄŸzımdan.

- Sizden ölüm haberinin saklandığını düşünerek paniklediniz mi, yoksa öyle mi hissettiniz?

- Öyle hissettim! Bitti, kaybettim dedim. Oysa yoğun bakımdaydı.

- Ziraat Odası Başkanı ile tanışıyor muydunuz?

- Ben tanımıyorum ama rahmetli vali tanıyordu. Adam zengin birisi. Tabi bizimkinin aklı fikri ?bir okul daha nasıl yaptırabilirim, bir saÄŸlık ocağını nasıl açarız? da olduÄŸu için fırsat bu fırsat yolculuk yaparken hem de konuÅŸup okul yapmaya ikna ederim, diye düşündü. Ama adam profesyonel bir ÅŸoför yerine çaycısını getirmiÅŸ yanında. Oysa bizim ÅŸoförlerimiz vardı bilseydi eminim yola çıkmazdı. 

          KAZAYI YAPAN ÇAYCI, HAPÄ°STEN ÇIKINCA DELÄ°RMÄ°Åž 

- Medyaya yansıdı araba aşırı hız sebebiyle kaza yaptı diye.. Recep bey hız sever miydi?

- Tam aksine. Tüm şoförleri hız yapmamaları konusunda tembihlerdi. Kazayı yapan çaycıya da yolda kızmış zaten ?bu kadar hız yapma? diye.

- Çaycı çocukla hiç görüştünüz mü?

- Hayır görüşmedim. Ceza evinden çıktıktan sonra delirdiğini ?valiyi öldürdüm? diye sürekli sayıklayıp ağladığını dağlara çıktığını duydum.

- Gerçekten suikast olduğunu düşünüyor musunuz?

- Zaman zaman düşünüyorum ama araştırdık hiçbir şey bulamadık. Ancak böyle birşey çıktığında sonuna kadar gideceğim.

- Aydın Söke?ye defnedilmesinin özellikli bir nedeni varmıydı?

- Ailesinin yanında olmak isterdi hep... çok özel bir sebebi yok.

- Peki VALİ filmi konusunda ne düşünüyorsunuz? Sizin hayatınızla örtüşüyor mu film?

- Çok fazla örtüşmüyor film valinin hayatıyla.

- VALİ filminin yapımcıları, yönetmenleri sizinle konuşmadılar mı?

- Hayır benimle konuşmadılar. Senaryoyu vali beyin kardeşine gönderdiler, o okuyup onayladı.

FÄ°LMÄ°N GALASINDA YANIMA BÄ°LE GELMEDÄ°LER

- Dizi konusundaki düşünceleriniz nedir? İzliyor muydunuz KÖPRÜ dizisini?

- Ilk bölümlerinde takip ediyordum, sonlarında izlemiyordum; olaylar bizim hayatımızdan uzaklaşmaya başlamıştı. Dizi başladığında setlerine gitmiştim beni canlandıran oyuncu yanıma gelip ?sizi iyi canlandırabiliyor muyum, vali eşi gibi duruyor muyum?? diye sormuştu. Kendisine ?iyi oynuyorsunuz o kadar olabilir, sonuçta siz oynuyorsunuz, vali eşi değilsiniz? demiştim. Ama filmin galasında yanıma dahi gelmediler, çok kırıldım.

- Dizi de, film de Ayşe Kulin?in romanından yola çıkarak çekildi. Ayşe Kulin?le nasıl tanıştınız?

- Ayşe Kulin?in oğlu su sporlarıyla ilgileniyordu. Recep Bey de Erzincan?da etkinlikler organize edecekti. Kulin?in oğluyla anlaşmışlar. Annesine ?Erzincan valisiyle tanıştım, birlikte iş yapacağız? dediğinde annesi inanmamış önce. Oğlu vesilesiyle tanıştılar. Sonra sık sık Erzincan?a gidip gelmeye başladı iş dolayısıyla.

- Sonrasında roman yazma fikri çıktı ortaya...

- Iş dolayısıyla sık sık gidip gelmeye başladı. Vali Beyin yaptığı çalışmaların yakın tanığı oldu. Halkın sevgisini gördü. Bir kahramandı Recep Bey tabiki. Bir edebiyatçı olarak etkilenmemesi mümkün değildi.

    BÄ°Z BEŞİKKERTMESÄ° AÅžIKLARIYDIK...

- En başa dönelim mi? Aşkımız roman olur kabilinden bir hikayeniz var sizin değil mi?

- Evet. Bir ağa kızıyım ama Recep?le aynı zamanda kardeş çocuklarıyız. Karadeniz'de erkek çocuğu olmayan evin ?bacası tütmez? inancı hakimdir. Babamın da oğlu olmadığı için aile büyükleri onu tekrar evlendirmek istiyorlardı. Recep?le benim doğum tarihlerimiz arasında on gün var. Altıncı çocuk olarak ben dünyaya gelince babamın yolunu kesmişler ?yine kızın oldu? diye babamın canını acıtmak istemişler. Babam da ?kardeşimin oğlu oldu, kızımı ona veririm benimde oğlum olur? demiş. Sonra kardeşiyle konuşup bu düşüncesini bildirmiş ve beşikkertmesi olmuşuz.

- Beşikkertmesi olduğunuzu ne zaman öğrendiniz?

- Okula başladığımız zaman çevremizden duyduk. Recep daha munis bir çocuktu, ben dediği dedik biraz da ?ben güzelim? şımarıklığı içindeydim.

- Babanızın ocağı tüttü mü peki? 

- Benden sonra bir erkek kardeşim oldu. Sonraki yine kız oldu.

- Beşikkertmesinin ne olduğunun farkında mıydınız?

- Sekiz yaşındaydık öğrendiÄŸimizde  ben çok da farkında deÄŸildim ama çocuklar Recep?e çok takılıyorlardı ?kırmızı yanaklı dayının kızını alacağız? diye. O da sinirlenir gelir bana yumruk atar giderdi, sanki bütün herÅŸeyin sorumlusu benmiÅŸim gibi. Ben anneme ?beni dövüyor? diye ÅŸikayet ederdim Recep de ?dayım kızını okula göndermesin? diye... Karşısına geçer  ?ben seninle evlenmeyeceÄŸim? diye bağırırdım. Biz dördüncü sınıftayken babasının Milas?a tayini çıktı  yıllarca birbirimizi görmedik. Liseye baÅŸlayacaktım ki Recep köye geldi ve babama beni okula göndermemesini söyledi.

                RECEP BEY OKUMAMA Ä°ZÄ°N VERMEDÄ°

- Yıllarca görüşmediniz sonra pat diye ortaya çıkıp ?okumasını istemiyorum? mu dedi babanıza?

- Tamam ilkokul dördüncü sınıfta ayrıldık ama Recep benimle irtibatını hiç kesmedi. Sürekli mektup yazardı. Ben yediğim yumrukların etkisiyle hem soğuk davranıyordum hem de ciddiye almıyordum galiba. Ama ciddiye almam gerektiğini anladım.

- Milas'tan yönetiyordu yani?

- Valla öyle. Liseyi okumam için Trabzona inmem gerekiyordu. Kendisi kafaya koymuştu ?kaymakam olacağım, sonrasında vali olurum? diye ama benim okumama izin vermedi.

- Babanız anneniz ne diye onu dinleyip sizi okutmadılar?

- Bütüm ailem benim onunla evlenmemi çok istediklerinden benimle ilgili onun fikirlerini de alıyorlardı. Ben okumayı çok istediğim halde onun sözü geçerli oldu. Okumaya karşı değildi benimle ilgili kararı beni çok kıskanmasından, sakınmasından kaynaklanıyordu. Ilkokulda başlayan kıskançlığı ayrılmamıza kadar devam etti.

RECEP BANA, BEN BAÅžKASINA Ä°LGÄ° DUYUYORDUM

- Peki ne zaman ciddiye almaya başladınız ve ?evet ben bu adamla evleneceğim? dediniz?

- Bir yaz gezmeye gelmişti.Beni ilk gördüğünde dudaklarını ısırdığını fark ettim. Boynumda boncuk bir kolye vardı, arkadaşımındı. ?Kolyen çok güzelmiş? dedi, bende ?hediye? dedim. Kimden diye ısrarla üzerime geldiyse de söylemedim. Yine anneme baskı yaparak boynumdaki kolyeyi çıkarttırdı bana. Sonra benden ilk kez söz aldı ?benden başka kimseye bakmayacaksın? diye. Baktım ki ?evet? demesem kurtuluşum yok, başımdan savmak için ?tamam? dedim. Aydın?a döndükten sonra da bana aynı kolyeyi gönderdi.

- Peki o dönemde beğendiğiniz başka biri mi vardı ki ilgisiz davranıyordunuz?

- Benim o dönemlerde beğendiğim hoşuma giden birisi vardı. Bu beğeni karşılıksız değildi ancak dillendirilmiş de değildi. Recep beyle konuşmaya başlayınca aslında aşık olduğum kişinin Recep olduğunu anladım. Sadece korkularım varmış çocukluktaki ?yumruk?lardan dolayı. Oysa çocuklukta kalan bir şeydi, sonrasında hep gönlümü almaya çalıştı. Akabinde nişanlandık...

- Uzun süre nişanlı kaldınız sanırım?

- Dört yıl niÅŸanlı kaldık. Lise sonuncu sınıftaydı niÅŸanlandığımızda, hukuk fakültesi  sonuncu sınıftayken de evlendik. Apar topar oldu niÅŸan da evlilik de. NiÅŸan dediysem Aydın?dan bir yüzük gönderildi, biz de ona yüzük gönderdik.

- Ne aceleniz vardı da üniversitenin bitmesini beklemediniz?

 -Bir niÅŸan merasimi filan olmadığı için hiç kimse niÅŸanlı olduÄŸuma, Recep?le gerçekten evleneceÄŸime inanmıyordu. Babamdan beni isteyenler çıkıyordu. Köyümüze bir mühendis gelmiÅŸti niÅŸanlı olduÄŸumu bildiÄŸi halde peÅŸimi bırakmaması bardağı taşıran son damla oldu. Babam haber yolladı ?Camiye dahi gidemiyorum, yolumu kesiyorlar, hem beni hem de Meryem'i rahatsız ediyorlar, kızı kaçıracaklar gel ne yapıyorsan yap? diye. Apar topar evlendim. Ne gelinlik giydim ne ahım ÅŸahım bir tören oldu.

- Okul yolu beklediniz anlaşılan?

- Bir yıl ayrı kaldık. Tatilleri, okul boykotlarını fırsat bulup sık sık gelirdi. Aydın Valisi olduğunda bir gün beni oradaki bir parka götürdü, bir taşın üzerine oturdu; ?bak? dedi ?senden gelen nişan yüzüğünü burada taktım parmağıma?.

 KADIN OLDU?UM İÇİN SÄ°ZÄ° CANLI GÖNDERECE?Ä°MÄ° ZANNETMEYÄ°N 

- Kalkandelen, kaymakam olarak ilk görev yerinizdi. Var mı o döneme ait unutamadığınız hatıralarınız?

- Rize halkı biraz öfkeli ve hırçın bir yapıya sahiptir. Bir olay olduğu zaman bütün eş, dost akraba toplanıp ya kaymakamlığa ya da kaymakamın evine baskın yaparlardı. Recep ilk görev yerinde ciddi bir olay üzerine olaya karışan deli bir çocuğu içeriye attırınca önce tehdit sonrasında da evi bastılar. Recep bey onlarla bir arbade yaşayınca ben tabancayı aldım ?hiç birinizi canlı göndermem buradan gidiyor musunuz gitmiyor musunuz, kadın olduğum için sizi canlı göndereceğimi zannetmeyin? diye karşılarına geçtim. Zaten bir erkeğin ailesi yumuşak olursa, eşi de ezilir, aile de mahvolur.

Benden önceki kaymakamın eşine neler yaptıklarını duymuştum. Sessiz kalsaydım daha ileriye götürebilirlerdi. Kalkandelen?den ayrılırken Recep beyin ?Allahım ailemle birlikte canlı olarak buradan ayrılıyorum şükürler olsun sana? diye dua ettiğini biliyorum. Kısa süre kaldık ama çok sorunlu bir yerdi bizim için.

 KÖTÃœ YERE GÄ°DECEKSÄ°N KÄ° GÖREV YAPACAKSIN

- Kaymakamlık görevi sırasında çok yer değiştirdiniz, çoğunluk sürgün müydü?

- Hayır! Rize Kalkandelen?den sürgün olarak ayrıldık. Rize?de çay zamanı çok olay olur. Herkesin silahı vardı ancak ruhsat alma nedenleri gerçek değildi. Recep Bey bunu öğrendiği için ruhsat alımını durdurdu. Bunun üzerine Valiye çok baskı yaptı ahali ya sen gideceksin yo kaymakam diye. Biz bu baskılar üzerine Adana?ya gönderildik.

- Altı farklı yerde kaymakamlık yaptıktan sonra en son Akçakoca?ya geldiniz.

- Akçakoca'ya gelir gelmez ilçenin dar olan yolunu genişletmek istedi. Bunun için de fındık bahçelerinin bir kısmının yola gitmesi gerekiyordu, halkın tüm tepkilerine rağmen yolu yaptı. Kahveleri kütüphaneye çevirdi, halkı okumaya teşvik etti. Ekmek fırınları temizlendi, halk fırınlardan aldığı ekmekleri güvenle evlerine götürür oldu.

- Recep Bey yapacağı iÅŸlerle ilgili sizinle  istiÅŸare eder miydi?

Özellikle bana sormazdı ama yaptıklarını anlatırdı?

- Türkiye?nin en geç valisi olarak geçti tarihe, nasıl vali oldu?

- En önemli özelliği herşeyi devletten beklemezdi, halkla işbirliği halinde olurdu. Kendisini halka karşı sorumlu hissederdi. Asla kimseye tepeden bakmaz, işi yokuşa sürmez, ?bugün git yarın gel?ci değildi. Yaptığı işler Ankara?da duyulup dikkat çekmeye başlayınca Özal?ın direktifi ile valiler kararnamesine alındı. 36 yaşında Türkiye?nin en genç valisi olarak Tokat?a tayin oldu.

YASAK SAYESİNDE BEN KOCAMA, ÇOCUKLAR DA BABASINA KAVUŞTU

- 4. Murat lakabı nasıl ortaya çıktı?

-  Yasaklardan dolayı halk bu lakabı taktı. Vali Bey hiç hoÅŸlanmazdı bu lakaptan. Tokat?ta çok ciddi yasaklar getirdi tabii ki... Kahvehanelerde kağıt ve okey oynamayı yasakladı, içkili yerlerde kiÅŸi başına bir küçük ÅŸiÅŸe rakı veya 3 ÅŸiÅŸeden fazla bira içilmemesini ÅŸart koydu. Bunların hepsini zaten biliyorsunuz. Resmi dairelerde belli saat ve yerler dışında sigara cay ve kahve içmeyi yasakladı.

İçki sigara yasağından sonra kola içilmesine de yasak getirdi, kola yerine süt için kampanyası  baÅŸlattı. OÄŸlum Mehmet?le kolayı cok seviyorduk. Biz dahi çok zorlandık. Hatta dayanamayıp gizlice aldırdığım kolalarla Recep beye yakalanıp panikleyince epeyce bir  dalga konusu olmuÅŸtum.

- İçki ve sigara yasağını anladım da çay ve kahveye neden yasak getirdi?

- Bend e sorardım kendisine, ama getirdiği yasakların mutlaka bir mantıklı açıklaması olurdu. Beni ikna ediyordu. Düşünsenize bir odacı, bir memur ne kadar maaş alıyor, maaşının önemli bir kısmının çay kahve içimi ve ikramına gittiğini düşünüyordu ve gereksiz bir masraftı ona göre bu para ile çoluk çocuğunun ihtiyaçlarını giderebilirdi.

Bu yasakları getiren birisiydi tamam, ama onun valilik yaptığı yerlere bakın halk hala hayırla yad ediyor. Yaptırdığı okullarda bir vali gibi değil şantiye şefi gibi çalışırdı.

- Peki valilik yaptığı yerlerde halk bu tür yasaklara nasıl tepki veriyordu?

- Kağıt oyunları ve okey yasaklayınca erkekler evlerine gitmeye başladı. Eşlerine ve çocuklarına zaman ayırdılar. Özellikle kadınlar bu yasaklardan çok memnun kalıyorlardı. Bir gün bir kadın telefon açtı ?hanımefendi biz vali beyin ayağını yıkayıp suyunu içsek yeridir. Onun hakkını ödeyemeyiz. Bu yasaklarla biz kocalarımıza, cocuklarımız da babalarına kavuştu. Çocuklarımız hasta olurdu, neredeyse ölecek duruma gelirlerdi de kahvelerden kaldıramazdık kocalarımızı? dedi. Sık sık teşekkür telefonu gelirdi kadınlardan.

ÃœSTSÃœZLERE BÄ°R HATA MI YAPTIK DA DEFTERÄ°MÄ°ZÄ° DÃœRDÃœNÃœZ

- Gelelim valiye yapılan şu meşhur ?Aydın?da üssütsüzler var? uyarısına...

- Ä°kisi de rahmetli oldu, Özal da Vali de? Tokat?tan Aydına tayinimiz çıktığında Özal, Recep beyi uyarmıştı, ?Tokat'ta bu iÅŸler eli sopalı yapılabilir de Aydın?da üstsüzler var? diye. Vali bey de Özal?a ?Ben iÅŸlerimi sopayla deÄŸil, halkla gönül bağı kurarak yapıyorum endiÅŸe etmeyin?  diye cevap vermiÅŸti. 

Vali bey Aydın?da da doktorlara göz açtırmadı, fahiÅŸ ücretlerle hasta muayenesi yapılıyordu. Korkunç mal varlıkları vardı. Görümcem de doktor ama bir muayenehanesi bir de evi var. KardeÅŸini hep uyarırdı ?bir fakirden para alırsın seni öldürürüm" diye. Ä°yi hatırlıyorum midesinden rahatsız bir kadıncağıza bir doktor ameliyat olması gerektiÄŸini söylemiÅŸ.

Ameliyattan da çok yüklü bir para istenmiş, parayı karşılayamayınca kolundaki bileziklerini almışlar. Kadıncağız köyüne döndükten sonra aynı şikayetler devam etmiş. Başka bir doktora gittiğinde aslında ameliyat olmadığını bir operasyon yapılmadığını öğrenmiş. Vali bey bu durumdan haberdar olunca tabii bütün özel muayenehaneler klinikler hastanelerle çok uğraştı haklı olarak. Doktorlarda vali beyle ilgili dedikodular çıkarttılar. Ankara?ya haksız yere şikayetler gitti. Erzincan?a tayinimiz çıkınca vali bey de ?üstsüzlere karşı ne hata yaptım ki defterimi dürdünüz? dedi. Olay bundan ibaret?

- Turgut Özal'a ve Mesut Yılmaz'a kırgın mıydı?

- Allah rahmet eylesin, Özal?a bir kırgınlığı olmadı onu çok severdi. Ama Mesut Yılmaz?a çok kırgındı ve onunla görüşmezdi. Hemşehri oldukları halde yaptığı onca işe rağmen bir gün olsun övgüyle bahsetmemiştir Mesut Yılmaz. Deniz Baykal?la havaalanında karşılaştık bir yolculuğumuzda .Baykal bizi görünce yanımıza geldi ?Sayın valim doğu böyle tanıtılır, sen yoluna devam et? gibi övgü dolu sözler sarfetti. Mesut Yılmaz döneminde hiçbir zaman iki güzel laf duymadık kendisinden.

TANTAN'LA GÄ°RDÄ°?Ä° POLEMÄ°K

- Sadettin Tantan?la da  bir polemikleri olmuÅŸtu..

- Tantan dönemine bazı emniyet müdürleri vali yapılınca  Recep bey ?Polisten vali olmaz? diye tepki göstermiÅŸti.  Tantan da ?ilkokul mezunundan dahi olur vali polisten niye olmuyormuÅŸ? diye karşılık vermiÅŸti. Recep Bey eÄŸitime çok önem verirdi. Öyle oluyorsa o zaman niye insanlar okuyor, bunun emeÄŸe eÄŸitime karşı bir saygısızlık olduÄŸunu dillendirmiÅŸti. Türkiye?de ilk kadın kaymakam olması için önayak olan kiÅŸidir. Kadınların söz sahibi olmasını önemserdi.

- Tantan?la karşılıklı olarak yüz yüze bir tartışma yaşadılar mı?

- O dönem aralarında ciddi bir tartışma yaşandı ama hiç karşılaşmadılar.

- Erzincan depreminde oradamıydınız?

- Vali bey Ankara'daydı ama ben oğlumla Erzincan'daydım. Vali bey olmayınca iş bana düştü. Enkazların kaldırılmasına bizzat kendim katıldım. Vali bey duyar duymaz geldi, eve dahi uğramadı, üç gün sonra araba ile geçerken gördük onu. Halkını çok düşünürdü,onların derdi onun derdiydi.

          TERÖRÃœ ENGELLEMENÄ°N BÄ°R YOLUDA KÖYLE Ä°LÇE ARASINDA GEÇİŞİ SA?LAMAKTI

- Ayşe Kulin?e ilham olup da roman yazdıran köprü hadisesine gelelim. Köprü yapma fikri nereden çıktı?

- Biliyorsunuz Başbağlar katliamı oldu. Kadın erkek çocuk toplayıp katletmişlerdi. Vali bey bu olaydan çok etkilendi, günlerce uyumadı. Rahmetli hiç ölü göremezdi ama bizzat cenazelerin defininde bulundu. Köye ulaşım sallarla yapılıyordu. Sallar oldukça yavaş aynı zamanda emniyetsiz bir ulaşım aracıydı. Ağır hastalar, doğum hastaları çoğu zaman doktora yetişemeden hayatlarını kaybediyorlardı. Jandarmayla bağlantı olmadığı için köylere polis jandarma gidemiyordu. 30 yıldır türlü engeller çıkartılmış bir türlü yapılamayan bir köprüydü. Recep bey köprü konusunda oldukça gayretli davrandı. Köylerle ilçe arasında bağlantı kurulunca terörde azaldı.

- Vali bey pekçok önemli işlere imza attı, sizin de faal çalışmalarınız var mıydı?

- Vali beyin yardımcısı gibi çalışırdım. Durum tespitlerinde bulunur valiye bildirirdim. Derneklerle birlikte yardım çalışmalarımız vardı. Ev ziyaretlerinde bulunur sıkıntılarını dinler ihtiyaçlarını tespit ederdim.

- Vali Bey spora düşkündü, siz de onunla beraber yapar mıydınız?

- Vali beyin spora düşkünlüğünü bilmeyen yok. Benim zaman zaman yamaç paraşütü, rafting gibi denemelerim olmuştur. Benimkisi daha çok valiyi gördüğüm zaman bir heveslenme diyelim...

 VALÄ° BEY KURALLARI DIÅžARIDA KOYARDI, BEN DE EVDE
ŞİMDÄ° DÜŞÜNÃœYORUM DA ÇOK SERT DAVRANMIÅžIM: PÄ°ÅžMANIM...                    

- Vali bey  sert kuralları, sıkı yasakları olan birisi olarak tanınıyordu, evde nasıldı?

- Tam tersi, evde kuralları ben koyardım, bana hiç karışmazdı. Hayatta hiç ceketini tutmadım, çorap giydirmedim. Zaten yaptırmazdı da. Her iÅŸini kendisi yapardı. Bir bardak suyunu bırakın beni, çocuklarından dahi istemezdi. Bazen  ?niçin böyle yapıyorsun iste ben getireyim, kızın getirsin? diye kızardım, ?siz de oturuyorsunuz bir bardak su için niye kaldırayımi? derdi. Böyle birisiydi, oldukça nazik ve kimseye asla yük olmak istemezdi. Vali bey kuralları dışarda koyardı ben de evde. Åžimdi düşünüyorum da ona çok  sert davranmışım, ÅŸimdi çok piÅŸmanım.

            VALÄ° BEYÄ°N KIZDI?INI BURNUNDAN ANLARDIM

- Evde hiç mi sinirlenmezdi?

- Onu sinirlendirecek birşey olmazdı. Ama birşeye öfkelenmişse hemen anlardım. Gazeteciler sorardı ?Kendisi birşey söylemeden Vali beyin kızdığını anlar mısınız? diye. Burnundan anlardım. Gündüz onu kızdıracak birşey olmuşsa kızmışsa burnu farklı görünürdü.

                  NE KADAR ÇALIÅžTI Ä°SE O KADAR CEZALANDIRILDI

- Merkez valiliğine alınınca üzüldünüz mü?

- Vali bey ne kadar çalıştıysa karşılığı cezalandırma oldu. Ondan ziyade ben çok üzüldüm. Recep bey, ?bizim vicdanımız rahat, biz görevimizi yerine getirdik? diye beni teselli ederdi. Noldu Mesut Yılmaz mı var ortalıkta  Sadettin Tantan mı? Kim var hani neredeler?

- Hangi iktidar döneminde daha rahat çalıştınız?

- Özal ve Demirel çok severdi. Demirel başbakan olduğu dönemde bizzat kendisi arardı, sekreterine filan aratmazdı. AK Parti iktidarını değerlendirecek durumda olmadık zaten.

       SEVDÄ°?Ä°NÄ° KAYBETMEK ÇOK ZORMUÅž

- Evin her köşesinde  Recep Beyin resimleri var, üzmüyor mu sizi?

- Onu çok özlüyorum, görmeden duramıyorum, bu resimlerle yaşıyorum. Kızlarım da kızıyorlar bir kısmını kaldıralım diye, ama ancak böyle teselli oluyorum.

- Yalnız mı yaşıyorsunuz?

- Kızlarım evli. Ben oğlumla yaşıyorum. Recep bey hayattayken asla evde yalnız kalamazdım şimdi alıştım artık. Ya da onu hep yanımda hissettiğim için yalnız olmadığımı düşünüyorum. Onu kaybettikten sonra çok rüya görmeye başladım. Bazan uyku esnasında konuşurken sesim çok çıkıyor galiba oğlum uyandırıyor. Rüyalarımda görüyorum, evde benimle beraber olduğunu hissediyorum.İki üç gün once sabah ayak sesi duydum,karyolamanın sallandığını duydum ve uyandım. Mehmet zannettim ama Mehmet çoktan gitmişti. Her akşam okuyorum, söyleniyorum, alıyorum uyku hapımı öyle uyuyorum. Çok zormuş insanın sevdiği birisini kaybetmesi. Çok çekti, yorgun gitti hayattan.